Yayın tarihi: 21 Mayıs 2018 - 12:13

Halit Çelenk’in “141-142 Üzerine” başlıklı kitabını sitemize ekledik.

Ceza yasasının bu iki maddesi 1936’dan itibaren özgürlük ve sosyalizm için mücadele edenlere karşı en çok kullanılan araçlar arasında yer aldılar. Doğal olarak Çelenk’in hukuk mücadelesinde çok önemli bir yer tuttular.

12 Mart döneminden hemen sonra, 1976 yılında yayınlanan kitapta Çelenk, bu iki maddenin İtalya’nın faşist döneminde ortaya çıkmasını, bizim yasalarımızda yer almasını, siyasi iktidarın ihtiyaçlarına göre değiştirilmesini, uygulanmasını ayrıntılı bir şekilde ve örneklerle anlatmaktadır.

Söz konusu maddeler 1991 yılında yürürlükten kaldırılırken de egemen sınıflara hizmet etmiştir. Çelenk Demokrasi Masalı adlı kitabında bu durumu şöyle açıklıyor: “1991 yılında, ya­ni dört yıl önce Turgut Özal, Terörle Mücadele Yasası'nı getirerek ceza yasasının 140., 141., 142. ve 163. Maddele­rini yürürlükten kaldırdı. Bu olay kamuoyuna düşünce suç­larını kaldırma ve ülkemize demokrasiyi getirme girişimi ola­rak açıklandı ve propagandası yapıldı. Ancak olayın perde arkası başkaydı. Amaç, laiklik karşıtı girişimleri cezalandı­ran, teokratik bir devlet kurma girişimlerine yaptırımlar geti­ren ceza yasasının 163. maddesini kaldırmaktı.” Çelenk İlgili yazısında bugünlere gelişimizin hukuk alanında nasıl uygulandığını anlatmaktadır.

Faruk Erem’in deyişiyle, konuya ilişkin “büyük bir boşluğu dolduran ve Ceza hukukunun gelişimine önemli katkıda bulunan” Çelenk’in kitabı, bu maddelerin tarihsel gelişimini, uygulamalar ışığında değerlendiren belki de bu konudaki tek yapıt olma özelliğini taşımaktadır.

Kitabın yayınlanma süreci de ilginçtir: taslak çalışması Çelenk’in 12 Mart döneminde Elrom olayı akabinde gözaltına alınmasının ardından, emanet edildiği aile tarafından yakılmış, Çelenk kitabı yeni baştan yazmak durumunda kalmıştır.